مدل شینگو

مقدمه‌ای بر مدل شینگو

مدل شینگو یکی از متداول‌ترین و معتبرترین مدل‌ها در زمینه بهبود مستمر (Continuous Improvement) و تولید ناب (Lean Manufacturing) است. این مدل توسط شینگو (Shigeo Shingo)، یکی از پیشگامان و مبتکران ژاپنی در حوزه تولید، طراحی شده است. مدل شینگو بیشتر به‌عنوان یک راهنمای جامع برای بهبود فرآیندها و ارتقای کیفیت در صنایع مختلف شناخته می‌شود.

اصول بنیادین مدل شینگو

مدل شینگو بر اساس مجموعه‌ای از اصول اساسی و رفتارهایی است که در فرآیندهای تولید و خدمات باید رعایت شود. این اصول به شرح زیر هستند:

1- احترام به افراد

• برای شینگو، احترام به افراد و تیم‌ها بسیار مهم است. این مدل تأکید دارد که باید به کارکنان به‌عنوان منابع ارزشمند نگریسته شود. کارکنان در هر سطحی باید به طور فعال در فرآیندهای بهبود مستمر شرکت کنند و این همکاری باید تقویت شود.
• عملکرد انسانی: ایجاد یک محیط حمایتی که افراد احساس مشارکت و ارزشمندی کنند.

2- تمرکز بر ارزش‌ها

• برای شینگو، حذف هدررفت‌ها و ضایعات به‌ویژه در فرآیندهای تولیدی اهمیت زیادی دارد هر فعالیتی که به‌طور مستقیم وقابل ملموس به ایجاد ارزش برای مشتری منتهی نشود، باید کاهش یابد یا حذف شود.
• هدررفت‌ها می‌توانند به صورت‌های مختلفی ظاهر شوند: هدررفت زمان، هزینه، منابع، انرژی و غیره.

3- بهبود مستمر (Kaizen)

• شینگو به بهبود مستمر فرآیندها تأکید دارد و این به معنای بازنگری مداوم و پیشرفت در تمامی مراحل تولید است.
• استفاده از ابزارهایی مانند 5S (طبقه‌بندی، نظم‌دهی، پاکیزگی، استانداردسازی، و پایداری) در این راستا مفید است.

4- خودکار سازی با هدف افزایش کیفیت

• شینگو به استفاده از اتوماتیک‌سازی با هدف کاهش خطای انسانی و افزایش دقت در فرآیندها تأکید دارد. این خودکارسازی باید در راستای بهبود کیفیت، کاهش هزینه‌ها و ارتقاء بهره‌وری انجام شود.

هفت هدررفت (Seven Wastes) در مدل شینگو

یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مدل شینگو، شناسایی و حذف هدررفت‌هاست. شینگو هفت نوع هدررفت را معرفی کرده است که باید در هر فرآیند تولیدی شناسایی و کاهش یابد. این هدررفت‌ها عبارتند از:

1. هدررفت در تولید (Overproduction): تولید بیش از نیاز و تقاضای واقعی مشتری
2. هدررفت در انتظار (Waiting): زمان‌هایی که کارکنان یا تجهیزات بدون فعالیت منتظر هستند
3. هدررفت در حمل‌ونقل (Transportation): حمل و نقل غیرضروری مواد یا قطعات
4. هدررفت در فرآیند (Processing): انجام فرآیندهایی که به‌طور غیرضروری پیچیده یا تکراری هستند
5. هدررفت در موجودی (Inventory): نگهداری موجودی بیش از حد و غیرضروری
6. هدررفت در حرکت (Motion): حرکت غیرضروری کارکنان یا ماشین‌آلات
7. هدررفت در نقص‌ها (Defects): تولید محصولات معیوب که نیاز به اصلاح دارند

ابزارهای کاربردی مدل شینگو

در  مدل شینگو، استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مختلف کمک زیادی به درک بهتر این مدل می‌کند. مهم‌ترین ابزارهای مدل شینگو عبارتند از:

5S

• 5S به منظور بهبود محیط کار، ایمنی، و بهره‌وری در سازمان‌ها طراحی شده است. این ابزار شامل پنج مرحله است:
  1. Seiri (طبقه‌بندی): حذف موارد غیرضروری.
  2. Seiton (نظم‌دهی): نظم‌دهی به ابزارها و مواد.
  3. Seiso (پاکیزگی): نگهداری محیط کار تمیز.
  4. Seiketsu (استانداردسازی): ایجاد روش‌های استاندارد برای حفظ نظم.
  5. Shitsuke (پایداری): تقویت فرهنگ حفظ نظم و استاندارد.

آسانی در کار (Poka-Yoke)

• این ابزار به طراحی سیستم‌ها و فرآیندهایی می‌پردازد که خطای انسانی را به حداقل می‌رساند و از بروز نقص‌ها جلوگیری می‌کند.

تولید کششی (Kanban)

• کانبان یک سیستم کشش است که از آن برای مدیریت موجودی‌ها و کاهش هدررفت استفاده می‌شود. این سیستم بر اساس تقاضا عمل کرده و به کاهش موجودی‌های اضافی کمک می‌کند.

کایزن (Kaizen)

• کایزن به معنای بهبود مستمر است. این روش از تمامی کارکنان برای شناسایی فرصت‌های بهبود و اجرای تغییرات کوچک اما مؤثر در فرآیندها استفاده می‌کند.

مراحل پیاده‌سازی مدل شینگو در سازمان‌ها

برای پیاده‌سازی مدل شینگو در سازمان‌ها، باید مراحل مختلفی را طی کرد:

1. آموزش و آگاه‌سازی: آشنایی همه کارکنان با مدل شینگو و اصول آن
2. شناسایی هدررفت‌ها: شناسایی و تحلیل هدررفت‌ها در فرآیندهای مختلف
3. استفاده از ابزارهای شینگو: پیاده‌سازی ابزارهایی مانند 5S، Kanban، Poka-Yoke و غیره
4. ایجاد فرهنگ بهبود مستمر: ایجاد یک فرهنگ سازمانی که به بهبود مستمر فرآیندها توجه کند
5. بازخورد و ارزیابی: ارزیابی مداوم فرآیندها و شناسایی زمینه‌های بهبود بیشتر

چالش‌ها و نکات مهم در پیاده‌سازی مدل شینگو

• مقاومت فرهنگی: تغییر فرهنگ سازمانی ممکن است با مقاومت کارکنان مواجه شود. برای موفقیت در پیاده‌سازی شینگو، لازم است که همه کارکنان به‌طور فعال در این فرآیند مشارکت کنند
• نیاز به تعهد مدیریت: پیاده‌سازی شینگو نیازمند تعهد مدیریت به بهبود مستمر و فراهم آوردن منابع و آموزش‌های لازم است
• مدیریت تغییر: باید فرآیندهای مدیریت تغییر به‌درستی طراحی و پیاده‌سازی شوند تا این تغییرات به‌طور مؤثر در سازمان اعمال شوند

 

نتیجه‌ گیری

مدل شینگو یک چارچوب قدرتمند برای بهبود فرآیندها، افزایش کیفیت و کاهش ضایعات است در این مدل شناسایی و حذف هدررفت‌ها، بهبود مستمر، و ایجاد فرهنگ کارتیمی مورد تاکید می باشد.